سیستمهای کشت در محیطهای بسته به صورت آب کشت (هیدروپونیک) و هواکشت (آیروپونیک) یکی از روشهای مدرن در تولید برخی از گیاهان با دوره رشد کوتاه و سرعت رشد بالا به حساب میآید. امروزه این تکنیک بهطور خاص در مورد سبزیجاتی مثل: کاهو، گوجهفرنگی، خیار و سایر سبزیجات و همینطور برخی از گیاهان زینتی مانند لاله، سنبل، آلسترومریا و غیره مورد استفاده قرار گرفته و به طور کاملا اقتصادی و با سود بالا انجام میگیرد. بزرگترین مزیت این سیستم کشت استفاده حداکثری از فضا و سطح زیرکشت به سبب طبقاتی بودن و تراکم کشت بالاست که این موضوع هزینه تهیه زمین زراعی و عملیات مربوط به آمادهسازی زمین را به شدت کاهش میدهد.
آشنایی با روش کاشت زعفران گلخانه ای به روش آیروپونیک
پس از زردشدن علف در خردادماه، گیاه پیاز از خاک جدا شده و در محیطی با تهویه هوای مناسب و خنک انبار میشود. در اول شهریور ماه پیازهای بالای ده گرم در طبقهای چوبی قرار داده شده و به محیط گلخانهای برده میشود و در دما، نور و رطوبت مناسب که در بازهی زمانی متغییر میباشد، نگهداری میشود.
در مهرماه پیازها شروع به جوانهزدن میکند. در این مدت از اطراف پیاز جوانههای بسیاری میروید که باید به جز دو یا سه جوانه اصلی، دیگر جوانهها از پیاز حذف گردد این کار باعث جلوگیری از هدررفتن توان پیاز برای گل دهی میباشد.
ناگفته نماند آب موردنیاز برای رشد فقط از طریق رطوبت محیطی تأمین میشود و آب هیچگونه تماس مستقیمی با پیاز به دلایل زیر ندارد :
۱ـ باعث رشد ریشه در پیاز میشود.
۲ـ احتمال پوسیدگی پیاز بالا میرود.
۳ـ باعث انتقال بیماری میشود.
پیاز در اواخر آبان یا اوایل آذر شروع به گلدهی میکند و بعد از برداشت گل پیاز و گذران مراحل ضدعفونی و حذف جوانههای اضافی به زمین بازگردانده میشود در سال بعد مراحل تکرار میشود.
مزایای کاشت زعفران گلخانه ای به روش آیروپونیک
1- جلوگیری از هرز روی آب و خارج شدن آن از دسترس گیاه (کاهش میزان آب مصرفی).
2- کنترل نور و رطوبت برای حفظ عطر و طعم زعفران.
2- نداشتن هزینههای مرسوم آمادهسازی زمین، آبیاری، مبارزه با آفات و بیماریها و وجین علفهای هرز.
3- راندمان بازدهی محصول نسبت به روش کشت سنتی بسیار بالاتر.
4- محیط بسیار مناسب و بهداشتی و به دور از هر نوع آلودگی.
معایب کاشت زعفران گلخانه ای به روش آیروپونیک
1- هزینه اولیه تاسیس و راهاندازی نسبتا بیشتر.
2- با توجه به جداسازی پیاز از خاک و کشت دوباره پیاز در هر سال هزینه این کار بالا رفته و در قیاس با کشت به روش سنتی صرفه اقتصادی ندارد.
3- به کارگیری نیروی کار بیشتر.
کشور چین با توجه به نیروی کارگری ارزان قیمت و هزینههای تولید پایین، با قیمت نسبتا پایینتری زعفران را تولید و به بازار عرضه کرده است، با این حال هنوز نتوانسته به عنوان یک رقیب جدی برای کشور ایران در تولید زعفران قرار بگیرد. چرا که ایران به عنوان زادگاه زعفران و تولیدکننده بی رقیب این گیاه (بیش از ۹۰ درصد تولید خالص جهانی) همواره جایگاه خود را در این صنعت حفظ کرده است و رسیدن به این جایگاه برای سایرکشورها کمی دور از ذهن به نظر می رسد.
در این شرایط نگرانی آینده، ورود زعفران چینی به بازار مبادلات جهانی با قیمت بسیار پایینتر از هزینه تمام شده این محصول برای کشاورزان و تولیدکنندگان ایرانی یا افزایش ورود زعفران تقلبی و با کیفیتهای بسیار پایین میباشد.
همچنین با در اولویت قراردادن بحران آب در کشور این نوع کشت به خاطر مصرف بسیار کم در آب بهترین روش برای کشت در راستای مدیریت مصرف آب میباشد.
از طرف دیگر در حال حاضر در کشور با مشکل بیکاری به دلیل خشکسالی و … مواجه هستیم که کشت نوین زعفران باعث به کارگیری نیروی کار بیشتر و اشتغالزایی در کشور میشود که خود امری ضروری و بسیار مفید میباشد.