چرا زعفران گناباد جز سالمترین و با کیفیت ترین زعفران ایران می باشد!؟
برای بررسی این موضوع لازم است توضیح کوتاهی در خصوص این ناحیه از ایران و سابقه تاریخی گناباد ، داشته باشیم که در نهایت شما متوجه علت اصلی برتری زعفران گناباد خواهید شد.
گناباد با نامهای تاریخی ؛ «کنابادkonabad» ، «جناباد»و «گون آبادGavan Abad» از کهن ترین شهرهای ایران می باشد و بر اساس شواهد تاریخی و طبیعی موجود ، قدمت گناباد به پیش از هخامنشیان می رسد.
نام شهر گناباد ، دوازده بار در شاهنامه فردوسی ، در بعضی نسخه ها« کناباد» در بعضی «جناباد» یاد شده است ، بطوریکه گناباد را محل جنگ‌های توران و ایران دانسته اند. به گفته شاهنامه فردوسی ، «پیران ویسه» وزیر کاردان افراسیاب در گناباد به خاک سپرده شده است.
از دیگر مواردی که می‌توان به آن اشاره کرد، گذر ناصرخسرو از بخش کوهستانی گناباد ، کاخک و سلسله کوههای قهستان در سفرنامه ی خود به آن اشاره نموده است.
یکی از آثار تاریخی گناباد ، قنات قصبه گناباد، اسرارآمیزترین قنات جهان می باشد. از قدیم گفته اند آب و آبادی همنشین یکدیگرند و همین امر ، باعث ساخت قنات قصبه گناباد برای دست یافتن زمینهای حاصل خیز منطقه گناباد به آب مناطق کوهستانی بالا دست گناباد شد.قنات گناباد اولین ، عمیق ترین و طولانی ترین قنات جهان است. قدمت حفر این قنات به ۲۷۰۰ سال قبل تخمین زده شده است.طول کلی قنات ۳۳۱۳۳ متر دریک رشته اصلی به نام قصبه و چهار رشته منشعب از رشته اصلی به نام های دولاب کهنه ، دولاب نو ، رشته فرعی اول قصبه و رشته فرعی دوم قصبه ادامه پیدا میکند .
«رشته اصلی قنات قصبه گناباد ۱۳۱۳۵ متر طول دارد و عمق مادر چاه این قنات ، ۳۴۰ متر میباشد»
فکر میکنم حالا متوجه شدید که چرا این قنات جز منحصر به فردترین شاهکارهای آبی جهان می باشد . قنات قصبه گناباد به شماره ۵۲۰۷ در یونسکو به ثبت رسیده است .
حالا برمیگردیم به موضوع اصلی خبرنامه ؛ یکی از علل اصلی و تاثیرگذار در کیفیت زعفران گناباد ، استفاده کشاورزان از آب قنات قصبه برای آبیاری زمینهای زعفران می باشد. قطعا آبی که از عمق بیش از ۲۰۰ متری زمین و مسیری بیش از ۳۰۰۰۰ متری را در دل زمین طی میکند و در گناباد به سطح زمین میرسد ، از کیفیت خاصی برخوردار است . این مسیر طولانی از یک طرف باعث پاکسازی آب از مواد شیمیایی و فلزات سنگین میشود و از طرف دیگر املاح طبیعی خاصی را در خود حل میکند و به عنوان یک ماده غنی شده در دسترس گیاه زعفران قرار می‌گیرد . جدا از این عامل اصلی تاثیرگذار در میراث کشاورزی کشت زعفران در گناباد ، کیفیت خاک و هوای پاکیزه منطقه گناباد نیز در این امر مهم ، تاثیر زیادی دارد. تمام این عوامل ، بلاخص آبیاری با آب قنات در گناباد ، باعث ثبت جهانی زعفران گناباد در «سازمان غذا و کشاورزی امریکا » FAO گردید.
یوشی هید اندو، رئیس هماهنگ کننده نظام میراث کشاورزی FAO در گفتگو اختصاصی با صدا و سیمای ایران در شهر رم گفت: مایلم به ملت ایران ، برای ثبت نظام تولید زعفران در گناباد ، بعنوان میراث کشاورزی مهم جهانی در سازمان خواربار و کشاورزی امریکا تبریک عرض میکنم.
ما هم بعنوان عضو کوچکی از تولید کنندگان و تامین کنندگان زعفران در منطقه گناباد ، این امر مهم را به هموطنان خود تبریک عرض میکنیم و امیدواریم موفقیتهای روزافزونی در امر تولید زعفران با کیفیت داشته باشیم.