زعفران یکی از با ارزش ترین گونه‌های گیاهی دنیا که کاربرد دارویی و ادویه‌ای آن قدمتی طولانی دارد. زعفران خوراکی با نام علمی Crocus sativus L. گیاهی علفی، چندساله و دارای بنه است. زعفران از جمله گیاهان دارویی است که در طب سنتی به کاربردهای متعدد آن از جمله ضداسپاسم، کمک به هضم طبیعی غذا، تسکین دهنده لثه، ضد نفخ، افزایش دهنده تعریق، مقوی معده، محرک تمایلات جنسی، خلط آور، تسکین دهنده درد، سقط کننده جنین، درمان اختلالات کبد و کیسه صفرا، تسکین دهنده درد دندان و لثه، درمان بی خوابی، ضد افسردگی، ضد استرس، ضدتشنج، درمان اختلالات قلبی- عروقی، ضد سرطان، ضد آبریزش و ایجاد قاعدگی زودرس می توان اشاره نمود.
مطالعات فارماکولوژیکی نشان میدهند که عصاره زعفران دارای اثرات ضد تومور، جمع کنندگی رادیکالهای آزاد و پایین آورندگی چربی خون میباشد. حدود 150 ترکیب فرار و غیر فرار و حدود 50 ترکیب اصلی در زعفران تشخیص داده شده است.
زعفران دارای چهارترکیب فعال زیستی است: کروسین،کروسیتین، پیکروکروسین و سافرنال. این چهار ترکیب مسئول ارزش بالای اثرات دارویی و غذایی زعفران هستند بعلاوه، زعفران دارای دو ویتامین ضروری بدن است: ریبوفلاوین (ویتامین ب2) و تیامین (ویتامین ب1). در این خبرنامه مروری بر نقش های موثر زعفران و ترکیبات ان دربهبود بیماریهای عصبی از جمله آلزایمر خواهیم داشت.
اثرات دارویی بر روی بیماریهای سیستم اعصاب بی نظمی های مغزی اختلالات و بی نظمیهای سیستم عصبی از جمله مشکلات شایع و رو به گسترش جوامع بشری است که از شاخص ترین بیماریهای تحلی برنده عصبی پیری در جمعیتهای کهنسال مخصوصا بالاتر از 70 مشاهده میشود بیماری پارکینسون و آلزایمر است. اختلال شناختی،حرکات نهفته و غیر ارادی، زوال عقلی پیش رونده و تغییرات شخصیتی علائم عمده این دو بیماری هستند.
شرایط روحی و روانی فرد در شرایط مختلف از جمله:
حوادث ، از دست دادن نزدیکان و… میتواند موجب اختلالات مغزی شود.
آلزایمر بیماری با نابودی پیشرونده عملکرد یادگیری و حافظه همراه است. تغییرات بیماریزایی، مثل تشکیل پیچ خوردگیهای فیبری-عصبی و پلاکهای آمینوئید میتواند اختلال های زیستی در مغز ایجاد کند که نهایتا منجر به نابودی قابلیت یادگیری و حافظه است بیماری آلزایمر از لحاظ بیماری زایی حاصل رسوب فیبریل های پپتید بتا آمینوئید است. عصاره اتانولی زعفران دارای خصوصیات آنتی اکسیدان قوی است اثرات درمانی زعفران را بر روی مو شهایی که آلزایمر برای آنان القا شده، را بررسی کردند این مطالعه نشان داد که زعفران اثرات حفاظتی بر روی سیستم عصبی دارد که آزادسازی سیتوکین ها را در جریان خون باعث میشود و از سویی دیگر التهابهای مزمن را کاهش میدهد
زعفران با داشتن اثرات ضدالتهابی بواسطه ی داشتن فلاونوئیدها، تاننها، ساپونینها و کروسینها موجب کنترل و درمان التهاب‌ها میشود.
مطالعات نشان داده است که کروسین در دوزهای پایین بی تأثیر بوده است در حالیکه در دوزهای بالای کروسین در تزریق داخل بطنی به تنهایی باعث بهبود عملکرد هیپوکامپ شده است .
با توجه به اینکه فرایند التهاب با تولید متابولیتهای التهابی (به خصوص تولید بتاآمینوییدها) افزایش مییابد و چون رادیکالهای آزاد به عنوان واسطه مسمومیت عصبی ناشی از پروتئین بتاآمینویید در ایجاد بیماری آلزایمر شناخته شده اند به طوری که طبق گزارشات موجود بتا آمینویید تولید رادیکال آزاد و اکسیداسیون لیپیدها را در سلولهای عصبی افزایش داده، منجر به مرگ سلولی میشود؛ بنابراین درمان با عصاره زعفران به عنوان یک مانع ایجاد واکنشهای اکسیداسیون ناشی از بتا آمینویید، میتواند در بهبود حافظه مؤثر باشد بنابراین، کشف داروهای جدیدی برای درمان بیماری آلزایمر ضروری است. محصولات طبیعی در حال حاضر موضوع اصلی در بیماریهای زوال عقلی است. در رابطه با اثرات درمانی اختلالات مغزی، اثر زعفران برکاهش علائم بیماری آلزایمر ثابت شده است.